Maengeteri i yini, na Swikombiso: Xitsonga Grammar
Maengeteri i marito lama bumabumelaka kumbe ku engetela nhlamuselo ya leswi riendli ri swi endlaka. Maengeteri ya tirha ku engetela swin’wana hi tlhelo ra leswi endliwaka hi riendli hi ku kombisa nkarhi lowu swilo swi endliwaka hi wona, mukhuva lowu swi humelelaka ha wona na nkarhi lowu swi endliwaka ha wona. Ku na tinxaka tinharhu ta maengeteri;
- Maengeteri ya ndhawu
- Maengeteri mukhuva
- Maengeteri ya nkarhi
Tinxaka ta maengeteri
Maengeteri ya ndhawu
Ntlawa wa 16 wu nga hi komba maenegeteri ya ndhawu.
Xikombiso:
- hansi,
- handle,
- hansi.
Maenegeteri lawa ma tirhisiwa ni maviti ku engetela nchumu wo Karhi.
Xikombiso:
- Henhla ka nsinya
- Hansi ka lwandle.
Ntlawa wa 17 na wona wu nga ha tirhisiwa ku vumba ndhawu.
Xikombiso:
- kusuhi,
- kule
Maengeteri ya mukhuva
Maenegeteri lawa ma komba mukhuva kumbe maendlelo lama riendli ri tirhaka ha wona. Tinxaka ta maengeteri ya mukhu i: ngopfu, swinene, khwatsi.
Maengeteri ya nkarhi
Maengeteri ya nkarhi ya komba nkarhi lowu swilo swi hemeleleke ha wona. Man’wana ya maengeteri ya nkarhi hi lama landzelaka:
- nan’waka,
- n’wexemu,
- tolo,
- namuntlha ni man’wana lama mi ya tsundzukaka.